90 godina od smrti Iva Vojnovića

Na današnji dan, 30. kolovoza 1929. godine, u Beogradu je, u 72. godini života umro književnik Ivo Vojnović, najistaknutiji dramski pisac moderne, često nazivan i posljednjim velikim dubrovačkim piscem. U književnosti se javlja 1880. kada mu August Šenoa, tada urednik časopisa Vijenac objavljuje pripovijetku Geranium. Uslijedila je pripovijetka Perom i olovkom 1884. i kraći roman Ksanta, 1886. Njegov dramski prvijenac, salonska komedija Psyche, označava zaokret i u hrvatskom kazalištu i u hrvatskoj književnosti i priskrbljava mu atribut začetnika moderne hrvatske drame. U razdoblju između 1891. i 1901. nastaju pjesme iz zbirke Lapadski soneti. Dva soneta iz te zbirke (Prelude i Na Mihajlu) uokviruju njegovu Dubrovačku trilogiju, najpoznatiji dramski kompleks koji obuhvaća drame Allons enfants, Suton i Na taraci - kronika o propasti Dubrovačke republike. Temu dubrovačkoga života obrađuje i u dramama Ekvinocijo i Maškarate ispod kuplja. Uz Psyche, značajna je i njegova drama kozmopolitskog karktera Gospođa sa suncokretom, te drame nastale na temelju narodne predaje, s političko-tendencionalnom notom: Smrt majke Jugovića, Lazarovo Vaskrsenje.

Iako se pretpostavlja da obitelj Vojnović potiče iz pravoslavne hercegovačke obitelji u doba rođenja Iva Vojnovića 1857. godine, njegov otac Kontantin Vojnović i majka Marija Seralji (po nacionalnosti talijanka) su oboje cijelog svog života bili pripadnici rimokatoličke vjere kojoj će doživotno pripadati i Ivo. Osim njega u obitelji su još rođene tri sestre i brat Lujo Vojnović. U ljeto 1914. se vraća u Dubrovnik gde ga austrijske vlasti kao sumnjivog i razglašenog jugoslovenskog nacionalista hapse i odvode u šibenski zatvor. Zbog vremena provedenog u zatvoru zdravlje Iva Vojnovića teško je narušeno i on se od 1915. godine do kraja života neprestano liječi. Od 1915, po izlasku iz zatvora, gde se i fizički i psihički namučio, utvrđena je i ozbiljna bolest očiju. Liječi se u Zagrebu, zatim 1919. u Parizu i Nici. Po povratku najčešće boravi u Dubrovniku odakle gotovo slijep odlazi u beogradsku bolnicu gde i umire 30. kolovoza 1929. godine.